Waarderend onderzoeken is een benadering om verandering in organisaties en mensen positief vorm te geven. In een eerdere talenttip schreven we hier al meer over. Uitgangspunt is dat in iedere situatie iets goed gaat, iets dat kracht geeft en dat succesvol is. We onderzoeken wat dit is, wat mensen daarin verbindt en energie geeft en hoe dit versterkt kan worden. Van daaruit werken we aan een gezamenlijke toekomst.Deze benadering helpt medewerkers om op een effectieve wijze te groeien. Ze ontwikkelen zich door ze te focussen op hun sterkten.
De methode start met het formuleren van het onderwerp of de worsteling waar we aan willen werken, en gaat verder met waarderende gesprekken. In deze gesprekken komen medewerkers aan het woord over hun succesmomenten over het onderwerp. Dat zijn de momenten waarin ze ervaren hebben dat ze op zijn best waren. Het waarderend gesprek vormt de basis van waarderend onderzoeken.
Formuleren van het onderwerp
Alvorens we waarderende gesprekken gaan voeren is het belangrijk om het onderwerp goed en uitnodigend te formuleren. Dat doen we door het probleem of de worsteling om te zetten in mogelijkheden en ambities en het vanuit die zienswijze te beschrijven. De woorden we kiezen zijn van essentieel belang, zodat ze bijdragen aan een positieve mindset over het onderwerp.
Een voorbeeld: ‘het salesproces verbeteren’ zetten we om naar ‘een excellente klantrelatie creëren’.
Vervolgens schrijven we een inleiding voor het waarderend gesprek. Deze is uitnodigend en laat de meerwaarde van het onderwerp zien. Zij schetst een beeld van het resultaat dat kan ontstaan wanneer de positieve kwaliteiten ervan duidelijk in de organisatie zichtbaar zijn. De inleiding beschrijft momenten waarin het onderwerp en de kracht van personen of de organisatie daarin op hun best naar voren komt. Het gaat erom een brug te slaan tussen wat de organisatie wil en wat personen willen. Zoals eigenaarschap, verantwoordelijkheid, binding en persoonlijke groei.
Opbouw waarderend gesprek
Een waarderend gesprek bestaat uit drie vragen.
- De eerste vraag is een inleidende vraag die energie genereert. Meestal is dit een persoonlijke vraag over een betekenisvolle ervaring uit het verleden. Denk aan een vraag als: ‘Waar krijg jij binnen je werk energie van? Beschrijf de situatie. Welk effect heeft dit op jezelf? Welk effect heeft dit op anderen in je omgeving?’
- Met de tweede vraag gaan we op zoek naar een moment waarin het onderwerp als succesvol is ervaren. Dit moment kan in het verleden of het heden zijn. Denk aan vragen zoals: ‘Vertel eens over een moment waarop je het onderwerp (benoem hier het onderwerp) als succesvol hebt ervaren. Wat maakte dit moment succesvol? Wat was jouw rol hierin? En wat voor effect had het op jezelf en op anderen? Hoe zou je meer van deze momenten kunnen creëren?’
- De derde vraag richt zich op de toekomst. We gaan met deze vraag op zoek naar de positieve kwaliteiten van het onderwerp als het op zijn best is. Denk aan de wondervraag, je zwaait met je toverstokje en het is dan precies zoals jij wilt. Ook kun je vooruit gaan in de tijd: ‘Stel we zijn een jaar verder en het onderwerp levert zichtbaar en positief de gewenste resultaten. Hoe ziet er dat dan uit? Wat gaat er anders dan nu? Wat heb jij zelf bijgedragen om dit te realiseren?’
Een waarderend gesprek voer je in tweetallen, waarbij je elkaar de vragen stelt in de vorm van een interview. Degene die de vragen stelt stimuleert en nodigt de ander uit tot het zo gedetailleerd mogelijk vertellen van het verhaal.
Kenmerken van een waarderend gesprek
Een waarderend gesprek begint met een persoonlijke vraag en gaat verder naar het algemene beeld over het onderwerp. Dit zien we terug in het stellen van positieve vragen over de succesmomenten en de beste ervaringen, waarbij we vooral vragen naar voorbeelden in verleden en heden. Van het verleden en het heden gaan we naar de toekomst. Daarin schetsen we een plaatje van hoe het is als het eruit ziet zoals we zouden willen. Wat absoluut essentieel is in het waarderend gesprek is de persoonlijke beleving van de interviewer en de geïnterviewde.
Het gaat in het voeren van een waarderend gesprek niet alleen om een interview, met het doel om informatie te verzamelen. Waar het vooral om gaat is het voeren van een betekenisvol gesprek, dat zowel bij interviewer als de geïnterviewde iets los maakt en een verandering teweegbrengt.
Waarderende gesprekken zijn een essentieel onderdeel in onze aanpak. Lees hierover in ons E-book ‘Meer resultaat in korte tijd’.